درس 30: برنامه نویسی با ویژال بیسیک

تهیه شده توسط گروه بهینه یاب

آ

مقدمه

برنامه ویژال بیسیک یکی از زبان های بسیار ساده و کاربردی است که در بسیاری از نرم افزارهای رایج به عنوان زبان کمکی مورد استفاده قرار می گیرد. یکی از کاربردهای مهم این زبان، امکان استفاده از قابلیت های برنامه سیپلکس برای حل مسائل بهینه سازی است. در این درس به مروری کوتاه بر زبان ویژال بیسیک می پردازیم و هر انچه که در درس های بعدی برای استفاده در حل مسائل بهینه سازی داریم، خواهیم پرداخت. در این درس سعی می شود از توضیحات اضافی چشم پوشی شود و تنها به نکات اصلی تاکید شود. روش است اگر بخواهید این زبان را به خوبی یاد بگیرید نیاز است که به کتاب های مرجع در این خصوص مراجعه کنید.

آشنایی با محیط ویژال بیسیک

برای برنامه نویسی در محیط ویژال بیسیک، نرم افزارهای مختلفی توسط شرکت های IT تهیه شده است. ولی به جرات می توان گفت نرم افزار ویژال استدیو یکی از بهترین این نرم افزارها است. شرکت وایکروسافت که متولی این نرم افزار است هر چند وقت یک بار یک نسخه جدید از این برنامه را ارایه می دهد. در این درس از نسخه 2010 این نرم افزار استفاده می شود. روشن است که در سایر نسخه ها مباحث مطرح شده معتبر است و تنها در جزییات تفاوت وجود خواهد داشت.
برای باز کردن نرم افزار ویژال استدیو از منو start گزینه Visual Studio 2010 را انتخاب می کنیم.

پس از کلیک بر روی آیکن این نرم افزار صفحه زیر باز می شود. برای باز کردن یک پروژه جدید روی New project کلیک می کنیم. اگر قبلا پروژه ای ساخته باشیم، روی Open project کلیک می کنیم تا پروژه قبلی را باز کنیم.

صفحه جدیدی باز می شود که گزینه های مختلفی دارد. برای باز کردن یک پروژه به زبان ویژال بیسیک، بر روی Visual Basic کلیک می کنیم. البته اگر به زبان های دیگر بخواهید برنامه نویسی نمایید، می توانید بر روی گزینه other languages کلیک کنید که با توجه به زبان هایی که در زبان نصب انتخاب کرده اید، می توانید به آن زبان ها هم برنامه نویسی نمایید. مثلا در شکل زیر، می توان زبان Visual C# را هم انتخاب کرد.

پس از انتخاب زبان Visual basic، گزینه های مختلفی برای انتخاب ظاهر می شود که گزینه اول را انتخاب می کنیم. در باکس Name، یک عنوان دلخواه و مناسب (مثلا Exercise1) انتخاب می کنیم و سپس بر بروی دکمه ok کلیک می کنیم.

پس از کلیک بر روی ok، صفحه جدیدی به صورت زیر باز می شود که از این جا محیط برنامه نویسی ویژال بیسیک اغاز می شود. قسمت های مختلف یک پروژه در شکل زیر آورده شده است.

در این بخش به معرفی اولیه از محیط نرم افزار ویژال بیسیک پرداختیم. در ادامه با حل مثال های کاربردی، با این نرم افزار بیشتر اشنا می شویم.

مثال 1
در این بخش به ساخت یک فرم ساده برای جمع، تفریق، تقسیم و ضرب دو عدد دلخواه که توسط کاربر وارد می شود می پردازیم.
مطابق ان چه که در قسمت قبل توضیح داده شد، یک پروژه دلخواه با عنوان Exercise 1 ایجاد می کنیم. با استفاده از ابزارهای فرم سازی، فرم زیر را ایجاد می کنیم. برای این کار کافی است ابزار مدنظر را از نوار ابزارهای فرسازی انتخاب و سپس بر روی فرم بکشیم. شکل نهایی این فرم به صورت زیر است.

هر ابزاری که در فرم بالا استفاده شده است دارای یک عنوان برای نمایش و یک عنوان برای ارجاع در برنامه نویسی است. عنوان برای نمایش با text و عنوان برای برنامه نویسی با Name گفته می شود. در جدول زیر اطلاعات ابزارهای فوق اورده شده است.

توجه: به دلیل این که ابزارهای ردیف 1،2، 9 در برنامه نویسی نقشی ندارند نیاز به تعیین Name نیست و می توان از پیش فرض خود Visual Basic استفاده کرد.
برای آغاز برنامه نویسی، در فرم بر روی دکمه Calculate دوباره کلیک می کنیم تا به صفحه برنامه نویسی وارد شویم. با کلیک کردن روی دکمه calculate پس از اجرای برنامه، کد نوشته شده اجرا می شود.

Private Sub btncalculate_Click(ByVal sender As System.Object, ByVal e As System.EventArgs) Handles btncalculate.Click

‘Enter the code here

End Sub

در این برنامه به دنبال ایجاد یک ماشین حساب ساده برای انجام عملیات جمع، تفریق، ضرب و تقسیم است که بر روی دو عدد دلخواه انجام می شود. بخش اول کد، تعریف متغیرهای مورد استفاده انجام می شود که همان X و Y هستند.. در این جا، متغیرها به فرمت پیوسته در نظر گرفته می شود که در این زبان با double نمایش داده می شود.

Dim x As Double
Dim y As Double

در ویژال بیسیک، انواع مختلف متغیر وجود دارد که از مهترین ان ها می توان به گسسته اشاره کرد که با integer تعریف می شود.
مقادیر x و y که توسط کاربر وارد می شود به صورت زیر به متغیرهای تعریف شده تخصیص داده می شود.

x = txtX.Text
y = txtY.Text

محاسبات توسط کد زیر انجام می شود. چهار حالت برای محاسبه وجود دارد. اگر انتخاب جمع کردن باشد، عبارت rbtnsum.Checked مقدار True می گیرد و با این کار مجموع دو متغیر به دو صورت گزارش می شود. روش اول در فرم است که در lblresult نمایش داده می شود. روش دوم، به صورت فرم های استاندارد ویژال بیسیک است. این فرم ها به صورت های مختلفی وجود دارد که می توان به موارد زیر اشاره کرد:

برای مشاهده ادامه پیاده سازی مثال 1 و همچنین نحوه پیاده سازی مثال 2 که در ان به نحوه تبادل با فایل متنی در برنامه ویژال بسییک بسته های آموزشی این درس را به شرح ذیل تهیه نمایید.